Klassieke Tempel
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een klassieke tempel is een godshuis uit de Griekse of Romeinse oudheid, voornamelijk gebouwd om een godheid te eren en huisvesting te bieden aan het godenbeeld.
Omschrijving
De klassieke tempel, typerend voor de Grieks-Romeinse architectuur, kent meestal een rechthoekig grondplan. De kern bestaat uit een cella of naos, de ruimte waar het beeld van de godheid stond. Aan de voorzijde bevindt zich vaak een voorhal, de pronaos, en soms ook een achterhal, de opisthodomos. De tempel kon omringd zijn door een zuilenrij, peripteros, of zelfs een dubbele zuilenrij, dipteros. Deze zuilen volgen verschillende klassieke ordes, zoals Dorisch, Ionisch of Korinthisch, herkenbaar aan specifieke kenmerken van onder meer het kapiteel. Klassieke tempels werden niet primair gebruikt voor bijeenkomsten van de cultusgemeenschap; ceremonies en offers vonden doorgaans buiten, bij een altaar voor de tempel, plaats. De bouwmaterialen evolueerden van hout en leem naar steen, waarbij marmer een kostbaarder optie was.
Bouwordes en kenmerken
De architectuur van klassieke tempels onderscheidt zich door verschillende bouwordes. De Dorische orde is de oudste en kenmerkt zich door stevige zuilen zonder voetstuk met een eenvoudig kapiteel, en een fries met trigliefen en metopen. De Ionische orde is slanker en decoratiever, met zuilen op een basis en kapitelen met voluten (spiraalvormige versieringen). De Korinthische orde, een latere variant, is vergelijkbaar met de Ionische maar heeft een rijker gedecoreerd kapiteel met acanthusbladeren.
Plaats in de religie
In de antieke Griekse en Romeinse godsdiensten fungeerde de tempel als de 'woning' van de godheid. Het beeld van de god of godin bevond zich in de cella (naos). Belangrijke religieuze handelingen, zoals offers en processies, vonden echter meestal buiten het tempelgebouw plaats, op een altaar dat zich ervoor bevond. De grond rondom de tempel, de temenos, was vaak ommuurd om de heiligheid van de plek te markeren.
Vergelijkbare termen
Antieke tempel |
Griekse tempel |
Romeinse tempel
Gebruikte bronnen: